„Profesjonalna” ocena blogosfery literackiej

Sesja jak zawsze wyłączyła mnie z życia i o najciekawszych rzeczach dowiaduję się ostatnia. Ale jak już się dowiedziałam, to też postanowiłam coś na ten temat powiedzieć. Bo w końcu blogerka ze mnie niszowa, choć jeszcze nie zaprzedałam duszy diabłu (czyt. wydawnictwu), ale cyrograf zamierzam podpisać (sic!). Jeżeli jeszcze ktoś nie wie o czym mówię, to zanim przeczytacie resztę, rzućcie okiem na Blogi. Korupcja, kompleksy i partyzanci.

Ponieważ dużo już na ten temat powiedział Sławomir Krempa, Blair Blake, Kreatywa oraz Dabudubida nie będę za nimi powtarzać, jak bardzo śmieszny podział blogów na stosikowe (czyli totalną amatorszczyznę połączoną ze zbieractwem) i niestosikowe (dążące do bycia full professional). Inna sprawa, że za każdym razem jak o tym pomyślę, śmieję się jak wściekła norka i zastanawiam, co trzeba palić, żeby dojść do takiego wniosku.

Skoncentruję się na jednym aspekcie, który rozbawił mnie jeszcze bardziej niż wielki podział przebiegający przez blogosferę literacką.

(...)Postronni czytelnicy mają zaś wrażenie, że założenie bloga literackiego to najprostszy sposób na dorobienie się małej fortuny na książkach.(...)

(...)Z drugiej strony zaś posądzenie o pisanie recenzji na zamówienie zakłada wiarę w wysoką pozycję blogów jako źródła rekomendacji. Ten schizofreniczny układ sprzecznych wartości i ocen powtarza się w wielu innych zjawiskach związanych z blogami literackimi i krytycznymi. Faktycznie, można tam czasem znaleźć zaproszenie do współpracy wydawców, czy to w przygotowaniu recenzji wewnętrznych, czy to do przesyłania książek. Mój zarzut tutaj wiąże się jednak nie z nieuczciwością (bo to trochę wstyd zajmować się przestępstwem na tak małą skalę, gdzie formą wynagrodzenia jest książka), ale z przeświadczeniem, że jest to w przypadku wielu blogerów jedyna świadoma strategia działania. Zamiast bowiem realizować jakąś własną „politykę krytyczną”, sterować własnym procesem czytania, słowem myśleć o celu i sensie internetowej krytyki literackiej, kolejni blogerzy deklarują, że czytanie, leżenie pod kocem i picie gorącej herbaty to ich ulubione rozrywki.(...)

Jako że w blogosferze siedzę nie tylko literackiej, pomyślałam, że powiem parę słów o rzekomym zbijaniu kasy. Bo mam wrażenie, że pani Profesjonalistka nie bardzo się orientuje w tym temacie. Blogerzy, którzy rzeczywiście zarabiają pieniądze, to blogerzy lifestyle'owi i tzw szafiarki (i ci zdolni, znający swoją wartość zarabiają niezłe pieniądze). W innych dziedzinach jeżeli się to udaje, to jednostkom i to za tak śmieszne kwoty, że są z reguły pomijani milczeniem.

Ja się jednak zapytam, co jest złego w recenzjach na zamówienie, jeżeli ktoś mi za nie zapłaci? Za książkę nie kupię sobie bułki na śniadanie. Bloger literacki, który zna to środowisko i wie, że takie sprawy (ukrywanie współpracy) szybko ujrzą światło dzienne, oznaczy taką recenzję wielkim neonem wpis sponsorowany. I bloger najedzony, i czytelnicy nieoszukani. Problem jest taki, że... nie spotkałam się jeszcze z blogiem, na którym by takie wpisy istniały. Na blogach literackich praktycznie nie da się zarabiać, bo i jak? Które wydawnictwo zgodzi się zapłacić za recenzję, bez pewności, że będzie ona pozytywna? Jak wiecie, to dajcie mi namiary. W literackiej blogosferze raczej krążą legendy o wydawnictwach zrywających umowy po skrytykowaniu ich książki, niż o blogerach sprzedających swoją czytelniczą niewinność. A posądzenie, że recenzje się pozytywne, bo dostaje się książkę od wydawnictwa, jest co najmniej dziwne. Żaden szanujący się bloger, nie pozwoli, by wydawnictwo weszło mu w ten sposób na głowę. A jak widać, wydawnictwa zauważyły duże możliwości w subiektywnych ocenach blogerów i bardzo chętnie z nimi współpracują.

Zawsze rozumiałam sens istnienia blogosfery literackiej właśnie w promocji czytelnictwa, tym zacytowanym powyżej leżeniem pod kocem i czytaniem. Co w tym złego? I chyba tylko idiota myśli, że jest to jedyna rzecz, jaką bloger się zajmuje i innych pasji już nie posiada. Pytam tylko, gdzie na blogu recenzenckim jest miejsce na opowiadanie o zdobywaniu szczytów Tart, kursie nurkowania, czy tysiącu innych rzeczach?

(...)I na takich autorów jest miejsce w Internecie, bo ta grupa właśnie zaspokaja gusta największej części publiczności czytającej, która szuka książek interesujących, relaksujących i niezbyt trudnych. To właśnie ci autorzy stają się „etatowymi recenzentami” Miry (wydawnictwa zajmującego się Harlequinami), Amberu i wielu innych. To ci autorzy ustanawiają pewną średnią, normę, wizerunek polskiej blogosfery literackiej. Od nich też chcą się odciąć ci bardziej ambitni, „antystosikowi”. Ci inaczej traktują sieć, szukają w niej recenzji książek niszowych, fantastyki, non-fiction, komiksów. Chcą czytać teksty długie, profesjonalne, wnikliwe.(...)

Jako osoba wyznająca zasadę „nie ważne co czytasz, ważne że czytasz” nudzi mnie już stawienie jednych gatunków nad innymi. Tak dobrze znane jest to ze szkoły, gdzie polonistki słyszące ode mnie, że czytam fantastykę, łapały się za głowę i załamywały ręce. Bo gdzie fantastyce, do literatury pięknej! Problem jest tu tylko taki, że wybitnych książek, nieraz i nie dwa, przeczytać się po prostu nie da. I tak, wychodzi tu ze mnie moja wielka, cholerna ignorancja. Ale jeżeli, ktoś czyta dzieła wielkich mistrzów, dlatego że wypada, a nie dlatego, że sprawia mu to przyjemność, to on już dawno zapomniał, jaką funkcję powinna spełniać książka. A w każdym gatunku znajdą się pozycje wybitne i te, na które żal tracić naszego cennego czasu. Tym bardziej mnie to bawi, bo sama objechałam Buszującego wzbożu (a to przecież kanon! – wychwalona przez krytyków lektura), a padam na kolana przed Zbieraczem Burz. Dowodzi to tylko tego, że nie znam się na literaturze. A to co robię jest nic nie warte i nie ważny jest fakt, że ja i tysiące innych osób, robimy to z pasji to literatury (takiej czy innej) i pisania.